OSMANLI KÜLTÜR MERKEZLERİNDEN VARDAR YENİCESİ VE TEZKİRELERE GÖRE VARDAR YENİCESİ ŞAİRLERİ
No Thumbnail Available
Date
2012
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Osmanlı kültür tarihinde, Balkan coğrafyasındaki Üsküp, Filibe,Manastır, Prizren, Selânik, Belgrad, Vardar Yenicesi gibi şehirlerinönemi çok büyüktür. XIV. asır sonlarına doğru Osmanlı hâkimiyetinegirmeye başlayan bu şehirlere, Anadolu’dan getirilen Türkmenleryerleştirilmiş ve böylece Balkanlar’ın Türkleşmesi hedeflenmiştir. Çoğuakıncı beyi olan bu şehirlerin yöneticileri, imâr ve iskân faaliyetlerinehız vermiş, buralara câmi, han, hamam, imârethane vb. sosyalkurumların yanı sıra mektep, medrese, külliye gibi kültürel kurumlarinşa etmişlerdir. Bu merkezlerde yetişen âlim, şair, nâsir vemutasavvıflar klâsik Türk edebiyatı ve kültürünün en kıymetli simâlarıarasında yer almaktadır.Çalışmamızın esasını teşkil eden şehir, bugün Yunanistansınırları içinde kalan; Usûlî, Hayâlî ve Hayretî gibi klâsik Türk şiirininönemli şairlerinin yetiştiği Vardar Yenicesi’dir. Bu yazıda, VardarYenicesi’nin Osmanlı hâkimiyetine geçtiği XIV. asırdan, şehrin eldençıktığı Balkan Savaşları’na kadarki zaman zarfında yetiştirdiği şairlerele alınacaktır. Anadolu sahasında yazılmış ilk tezkireler olan Sehî veGarîbî tezkirelerinden başlanılarak, XX. asır biyografik kaynaklarındanOsmanlı Müellifleri ve Tuhfe-i Nâilî’ye kadar yirmi bir farklı eser taranmışve Vardar Yenicesi’nden olduğu bildirilen yirmi bir şair tespit edilmiştir.Tezkirelerden hareketle ‘Abdülganî-i Vardârî, ‘Aşkî, Âgehî, Beyâzî,Derûnî, Garîbî, Günâhî, Hâfız Mahmûd Efendi, Hayâlî, Hayretî,Mehmed, Râzî Mahmûd, Râzî Yûsuf, Rûhî, Selmân / İlâhî, Sıdkî, Sırrî,Şânî, Tâbî, Usûlî ve Yûsuf Sîneçâk hakkında bilgi verilecektir.