PERGAMON’UN GÖLGESİNDE BİR KOMŞU KENT: ATARNEUS
Abstract
Araştırmalar göstermektedir ki, antik Pergamon Kenti’nin politik ve ekonomikaçıdan güçlenmesinin sonuçları yakın çevresine bire bir yansımakta ve bununsonucu olarak kentle birlikte taşra da dinamik bir şekilde hızla gelişmekteydi.Pergamon kenti ile kırsalı arasındaki ilişkilerin yanı sıra, bir diğer önemli konuda kentte yaşanan siyasal olaylar ve kentin Hellenistik Dönem’den itibarenkaydettiği hızlı gelişmenin komşu kentleri nasıl etkilediğidir. Pergamon'unsiyasal ve ekonomik açıdan büyümesi, kırsal kesimlerde tarımsal faaliyetlerinartmasına neden olmuş; komşu kentler açısından ise bu gelişim bazıları içinfaydalı olurken bazılarının da sonunu getirmiştir. Pergamon Krallığı kuruluncayakadar komşusu Atarneus kentinin bölgede önemli bir yere sahip olduğubilinmektedir. Atarneus'taki araştırmalarımızda ele geçirilen seramik parçalarınagöre, burada tespit edilen en erken yerleşme MÖ 2. bin yıla inmektedir; MÖ 6. ve5. yüzyıllarda ise hatırı sayılır büyüklükte bir yerleşime ulaşmıştır. Atarneus MÖ4. yüzyılda – aynı yüzyıldaki kaynakların doğruladığı gibi (Diod. 13, 65, 4)–heybetli ve aşılması neredeyse imkansız surlarla korunuyordu. Metrelerceyükseklikteki surların koruduğu 24 hektarlık kent alanı, Philetairos zamanındakiPergamon'dan bile daha büyüktü. MÖ 4. yüzyılda Atarneus’da hüküm süren veyerel bir hanedan beyi olan Hermias'ın egemenliği altındaki bölge, Atarneus’danitibaren kıyı bölgesini ve Bakırçay Ovası’nı da içine alacak büyüklükteydi. Elegeçirilen seramik parçalarına göre MÖ 3. yüzyılda Atarneus’un refah içinde birkent olduğunu söyleyebiliriz. Krallık merkezi Pergamon'un Atarneus'un öneminiazaltıcı faaliyetleri sonucunda kent gittikçe güç kaybetmiş ve Pergamon’unegemenliğine girdikten sonra Bakırçay Ovası’nın kuzeyinde krallığın askerinoktası olarak hizmet vermeye mahkûm edilmiştir. MÖ 1. yüzyılda ise Atarneuskenti tamamen terkedilmiştir