Antepli Hasretî ve Şiirleri
Abstract
Klasik Türk edebiyatı, biyografik kaynaklar bakımından oldukça zengindir. Binlerce şairin yaşam bilgileri bu kaynaklarda yer almaktadır. Geniş Osmanlı kültür havzasında merkeze uzak oluşları, resmi bir görev almamaları, mahallîliği aşamamaları gibi nedenlerle biyografik kaynaklara girememiş şairler bulunmaktadır. Bu tür sanatçıların manzumelerine mecmua ve cönklerde rastlanmaktadır. Kaynakların yaşamı hakkında bilgi vermediği, mecmualarda şiirleri bulunan şairlerden biri Antepli Hasretî’dir. Şiirlerinin muhtevasından anlaşıldığı kadarıyla Hasretî, Keremüddinzâde ve Antebî (Antepli) nisbeleriyle tanınmıştır. 16. yüzyılın son çeyreğinde doğmuş, 17. yüzyılın ortalarında vefat etmiştir. Doğum yeri Antep’tir; fakat ömrünün önemli kısmını Şam’da geçirmiştir. Elimizde 1’i kaside, 21’i gazel, 2’si kıt’a, 11’i tarih, 5’i hezl, 1’i matla olmak üzere 41 manzumesi vardır. Kasidede Şam Valisi Mostarlı Mustafa Ağa’yı övmektedir. Gazellerinde aşkın ıstırabı, sevgilinin güzelliği, maşuka duyulan hasret ve felekten şikâyet konularını işlemiştir. Tarih manzumelerinde devlet büyüklerinin, şairlerin ve Şam eşrâfının vefat ve nasb senelerini bildirmiştir. Hezliyatta şair Şehrî ile atışmıştır. Dinî-tasavvufî terim ve kavramlar kullanmamıştır. Farklı nazım şekillerinden yararlanması, değişik aruz kalıplarını başarıyla tatbik etmesi, kafiyeyi nizâmî kullanması onun divan şiirine hâkim olduğunu göstermektedir. Dil ve üslubu ağır olan Hasretî’nin manzumeleri Türkçe deyim, atasözü ve arkaik kelimeler bakımından kurudur. Bu makalede Antepli Hasretî’nin şiirlerinden hareketle hayatı hakkında çıkarımlarda bulunulacak, edebî kişiliği sergilenecek, mevcut şiirlerinin çeviri yazılı metni ilim âlemiyle paylaşılacaktır.