Mikroskopide Atipik Görünümlü Dış Kaynaklı İki Sıtma Olgusunda Hızlı Test, Serolojik ve Moleküler Yöntemlerin Tanıya Katkısının Önemi
No Thumbnail Available
Date
2017
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Sıtma, tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın olarak görülen ve hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Sıtmanın endemik olarak görüldüğü bölgelere seyahat öyküsü olan ve tipik klinik belirtileri olan hastalarda ön tanı olarak sıtma düşünülmektedir. Sıtmanın laboratuvar tanısının temelini boyalı preparatların mikroskobik incelemesi oluşturmaktadır. Fakat mikroskobik inceleme ile tanı ve Plasmodium tür ayrımının yapılmasında zorluklar yaşanabilmektedir. Birinci olguda; ateş, üşüme-titreme şikayetleri olan ve Nijerya seyahati öyküsü bulunan 26 yaşındaki erkek olguda, ince yayma kan preparatında %1 oranında saptanan enfekte eritrositlerde klasik Plasmodium vivax eritrositer formlarından farklı görünüm saptanmıştır. Parazitin çekirdekleri belirgin olmayıp, kromatin veya boya tanesi şeklinde düzensiz olarak sitoplazmada yer almış, bazı eritrositlerde dağınık ve granüler, sitoplazmada noktalar şeklinde Schüffner granüllerine benzer nükleus parçaları, bazı Plasmodium eritrositer formlarının sitoplazmalarının düzensiz olduğu ve nükleuslarının olmadığı gözlenmiştir. Enfekte olan eritrositlerin hiçbirinde Schüffner granüllerine rastlanmamıştır. Hastanın periferik kan örneğinde Plasmodium türlerine ait antijenleri saptayabilen hızlı tanı testi (OptiMAL, DiaMed, İsviçre) ile olgumuzda P.vivax saptanmıştır. Multipleks gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu ile P.vivax 18S rRNA geni gösterilmiştir. Hastanın serum örneğinde Pan Malaria Antibody CELISA (CeLLabs, Pty Ltd, Brookvale, Avustralya) kiti kullanılarak Plasmodium türlerine karşı antikor aranmış ve hasta örneğinin optik dansite (OD) değeri pozitif kontrolün OD değerinin beş katı olarak ölçülmüştür. İkinci olgu ise 31 yaşında Nijerya'da çalıştığı öğrenilen erkek hasta olup, düşmeyen ateş, şiddetli baş ağrısı, kulaklarda ve gözlerde ağrı şikayetleriyle başvurmuş ve ince yayma kan preparatında %12 oranında saptanan enfekte eritrositlerde klasik P.falciparum eritrositer formlarından farklı görünüm saptanmıştır. Bazı Plasmodium trofozoitlerinin, P.vivax gibi eritrositin 1/3'ü büyüklüğünde ve granüler olmayan sitoplazmaya sahip oldukları, bazı eritrositer formların yuvarlak olduğu ve nükleus ve sitoplazmasının zor ayrıldığı, bazılarının ise hilal şeklinde görülüp nükleusların sitoplazmanın ortasına yakın yer aldığı, bazı eritrositer formların P.vivax'ın olgun trofozoitlerine benzer şekilde tek nükleus ve dağınık bir sitoplazma ile karakteristik bir görünümde olduğu saptanmıştır. Plasmodium genç trofozoitlerinin büyüklük olarak P.vivax'a benzemesine rağmen özellikle nükleuslarının eritrosit çeperine yapışmış formları çok miktarda gözlenmiştir. P.falciparum gametosit formlarına rastlanılmamıştır. Yapılan dört yaymanın sadece birinde P.falciparum benzeri genç trofozoite rastlanılmıştır. Hızlı tanı testi ile P.falciparum saptanmış ve multipleks gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu ile P.falciparum 18S rRNA geni tespit edilmiştir. ELISA testinde Plasmodium türlerine karşı antikor saptanmamıştır. Bu olgu sunumunda dış kaynaklı iki sıtma olgusunun laboratuvar tanısı ve Plasmodium tür ayrımında antijen saptayan hızlı test, serolojik ve moleküler yöntemlerin mikroskobik tanıya desteğinin önemi ortaya konulmuştur.