Cemâlî'nin Risâle-i Durûb-ı Emsâl'i
No Thumbnail Available
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Halk bilgeliğinin, gözlem ve tecrübelerinin mahsulü olanatasözlerindeki güzellik ve meziyetler, birçok edebî şahsiyetindikkatini çekmiştir. Şair ve yazarlarımızın, manzumyahut mensur eserlerinde Türk atasözleri ve tabirlerini çe-şitli oranlarda kullandıkları, edebiyat tarihimizin en eskieserlerinden beri görülen bir gerçektir. Hatta bazı divanşairlerinin atasözlerini, deyimleri fazlaca ve ustaca kullanmalarındandolayı, şuara tezkirelerinde "mesel-gûy", onlarınbu tarzdaki şiirlerinin de "mesel-âmîz" şeklinde vasıflandırıldığımalûmdur. Bunlara ek olarak Türk edebiyatıtarihinde Güvâhî, Muhammed bin Ahmed, Levnî gibi bazışair ve yazarların atasözlerimiz, deyimlerimiz vasıtasıylaokuyucuya dinî, ahlâkî, sosyal ve kültürel konularda öğütlerverdiği de bilinmektedir.16. asrın ikinci yarısında hayatta olduğu anlaşılan mutasavvıfşair, yazar Cemâlî de bazı Türk atasözleri ve halk tabirlerinikonularına göre sınıflandırarak manzum bir nasihatkitapçığı meydana getirmiştir. Onun "Risâle-i Durûb-ıEmsâl" (Atasözleri Kitapçığı) başlığını taşıyan bu eserininbüyük bir kısmı "mefâîlün mefâîlün feûlün" kalıbıyla yazılmışolup 380 beyitten ibarettir. Mukayeseler sonucundaanlaşıldığına göre şair, selefi Güvâhî'nin Pend-nâme'sindengeniş ölçüde faydalanmış ve onun birçok beytini bazı değiş-tirmelerle kendi eserine almıştır. Bu makalede, hayatı hakkındamalûmat bulunamayan Cemâlî'nin eserlerine dairkısa bilgi verildikten sonra Risâle-i Durûb-ı Emsâl'i tanıtılmışve adı geçen kitapçığın metni iki yazma nüshasına dayanılaraksunulmuştur.