Usûlî Kıyasın Bilgi ve Amel Değeri
Abstract
"Ortak bir illete sahip olmaları nedeniyle, aslın hükmünün fer'e verilmesidir" şeklinde tanımlanan usûlî kıyasın bilgi ve amel değeri, ilk dönemden itibaren tartışma konusu olmuştur. Şöyle ki; hüküm verme yetkisi sadece Şar'î'e ait olduğu halde usûlî kıyasın dinde hüküm verme anlamına geldiği ve bilgi değerinin de nasslarca yerilmiş zan olduğu gibi bazı argümanlar ileri sürerek usûlî kıyası reddedenler olsa da, çoğunluk tarafından usûlî kıyas aslî ve şer'î delil olarak kabul edilmiş ve elde edilen bu hüküm ile amel edilmesi gerekli görülmüştür. Bu çalışma, usûlî kı-yası kabul eden ve etmeyenlerin gö-rüşlerinimukayeseetmeninöte-sinde, usûlî kıyasın salt aklî bir çaba olmadığını, kendisi ile ulaşılan bilgi-nin naslarda yerilen zan olmayıp ak-sine delile dayalı zannın en üst dere-cesi olduğunu ve bunun da furû fı-kıhta amel için yeterli olduğunu naklî ve aklî deliller ile ele alan bir ça-lışmadır. Kıyasla ilgili genel bir çer-çeve çizildikten sonra, usûlî kıyas ve deliller hiyerarşisindeki yeri ve kıya-sın bilgi ve amelî değeri ile sınırlan-dırılan bu makale ile usûlî kıyasın bilgi ve amel değeri konusundaki tartışmalara açıklık getirilmek isten-mektedir.