AHISKA TÜRKLERİNİN DÜĞÜN TERMİNOLOJİSİ
Abstract
Ahıska bugün Gürcistan sınırları içerisinde kalmış olan eski bir Türk yurdudur. Bugün Türkiye’nin Kars, Erzurum ve Ardahan ili sınırının hemen doğusunda bulunmaktadır. Adıgön, Ahıska, Ahılkelek, Aspinza ve Bogdanovka adlarıyla bilinen beş ilçeden ve toplamda 248 köyden oluşan bu eski coğrafyada yaşayan Türkler 1944 yılında, İkinci Dünya Savaşının sürdüğü yıllarda, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin kararıyla sürgün edilir. Sürgünle birlikte Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan’daki köylere dağıtılırlar. Yerleştirildikleri bu ülkelerden, zorunlu ya da gönüllü olarak başka ülkelere doğru yaptıkları göçlerle Ahıska Türkleri bugün pek çok ülkeye dağılmış durumdadırlar. Ancak bu dağılma onları kültürel yapısını bozamamıştır. Geleneksel aile yapısını ve kültürünü sıkı bir şekilde korumuşlardır.Yoğun olarak düğün adetlerinde kendini gösteren gelenek ve görenekler bugün Ahıska Türkleri tarafından canlı bir şekilde yaşatılmaya devam etmektedir. Bu yüzden makalede, düğünlere ait terminolojinin henüz kaybolmamışken kayıt altına alınması amaçlanmıştır.Literatürde Ahıska düğünleri ile ilgili pek çok çalışma bulunmaktadır. Ancak bu çalışmalarda odak noktası düğün geleneklerini veya kültürler arası etkileşimlerle ortaya çıkan değişimleri incelemek olduğundan, konuya bizim ele aldığımız açıdan yaklaşılmamıştır. Bu sebeple de her bir eserde farklı bir terminolojik eksiklik dikkati çekmektedir. Bu eksikliğin kapatılması ihtiyacıyla ortaya çıkan makale, alanında özgün bir nitelik taşımaktadır. Bu amaçla hem literatürdeki konuyla ilgili kaynaklar taranmış, hem de bizzat Ahıska düğünlerine katılarak gözlemler yapılmıştır. Elde edilen veriler, alfabetik sıra ile dizilmiş, terimlerin fonetik transkripsiyon kullanılmadan yöresel ağızla verilmesine özen gösterilmiştir. Bu terminoloji, makalenin sonuna konan fotoğraflarla da desteklenmiştir. Sonuçta 72 adet madde başı tespit edilmiştir.