18. YÜZYIL DÎVÂNLARINDA ÇEŞME TARİHLERİ
No Thumbnail Available
Date
2013
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
18. yüzyıl, Klâsik Türk Edebiyatı'nın ve Klâsik Türk Şiiri'nin son büyük temsilcilerinin yetiştiği, son başarılı numunelerinin verildiği dönem kabul edilmektedir. Yüzyılın başında Nâbî sonrasında Neylî, Nedim, Şeyh Gâlib gibi şairler bu edebiyatın son büyük temsilcileri kabul edilmiştir. Bu şairlerden ve bu devirden sonra yetişen Klâsik Edebiyat'ın temsilcileri kendilerinden önceki şairlerin seviyesine ulaşamamış; onların basit birer taklitçisi ve takipçisi olmaktan öteye gidememişlerdir. 18. yüzyıl, Klâsik Türk Edebiyatı'nın son büyük devri olmakla birlikte türlerde, nazım şekillerinde ve muhtevalarda şahsî, önceki devirlerden farklı tasarruflarda bulunulan bir devirdir. Bu değişiklikler özellikle bazı türlerde, üslup ve muhtevada görülmektedir. Ebced, diğer bir deyişle tarih düşürme geleneği ilk toplu örneklerini Ahmet Paşa Divanı'nda bulmuştur. Daha sonra yüzyıllar boyu devam etmiş, Hızır Bey, Âdem Baba, Bursalı Hâşimî, Antepli Aynî ve Sürûrî gibi şairlerde zirve noktasına çıkmıştır. 18. yüzyıl tarih manzumelerinin sayıca bir hayli fazla olduğu bir dönemdir. Bu dönemde han, hamam, saray, çeşme ve benzeri pek çok yapı için tarih düşürülmüştür. Bu manzumeler içinden 18. Yüzyıl divanlarında yer alan, çeşmeler için düşürülmüş tarihler bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmamızın esasını oluşturan tarih manzumeleri çoğunlukla kıt'a-i kebîre ve kıt'a-i sagîre nazım şekilleriyle yazılmıştır. Bu çalışmayla söz konusu manzumelerin şekil ve üslup özellikleri incelenecek, muhtevalarının değerlendirilmesi yapılacak ve ebced hususiyetleri ortaya konulacaktır