DEDE ÖMER RÛŞENÎ'NİN BİR NA'TININ YANKILARI
No Thumbnail Available
Date
2013
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Klâsik Türk edebiyatı tarihinde bazı şiirler vardır ki tesirleri asırlar boyu sürmüştür. Hem yazıldıkları dönemin edebiyat meclislerinde münevver kimseler tarafından beğeniyle okunmuş, hem toplumdaki şiir meraklılarınca elden ele dolaştırılarak mecmualara kaydedilmiş, hem de mûsikîşinaslar tarafından bestelenerek mûsikî fasıllarında icrâ edilmiştir. Farklı muhit ve zamanlarda muhtelif şairlerce bu tür şiirlere nazireler yazılmış, tahmis ve tesdisler kaleme alınmıştır. Bu türdeki şiirlerden birisi de XV. asır mutasavvıf şairlerinden Dede Ömer Rûşenî'nin Çün doğup tutdu cihân yüzünü hüsnün güneşi1412 Kim ola sevmeye bu vech ile sen mâhveşi matlalı gazel nazım şekliyle yazılmış na'tıdır. Bu şiir, yazıldığı XV. asırdan XX. yüzyıla kadar on sekiz farklı şair tarafından tahmis ve tesdis edilmiş, birçok makamda da bestelenmiştir. XVIII. asır biyografi yazarlarından H. Hüseyin Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Ayvansarâyî adlı tezkire niteliğindeki kitabında, bu na'tın çok beğenildiğini bildirerek esere yapılan tahmislerden on dördünü bir araya getirdiğini söyler. Elimizde, bu küçük mecmuanın müstakil nüshası bulunmamakla birlikte, Vefeyât-ı Ayvansarâyî'nin bir yazmasının sonunda (Uşşâkî Tekkesi 365) Rûşenî'nin na'tına yazılmış birisi tesdis, on altısı tahmis olan on yedi şiir kayıtlıdır. Bu eser, muhtemelen Ayvansarâyî'nin bir araya getirdiğini söylediği derlemenin genişletilmiş hâlidir. Ayrıca bu derlemeden haberdâr olan Hüseyin Vassâf da mahut na'ta bir tahmis yazmıştır. Bu yazıda, öncelikle Rûşenî'nin söz konusu na'tı incelenerek Ayvansarâyî'nin bahsettiği derleme üzerinde durulacaktır. Ardından bu şiiri tahmis eden Nâlî, İzzî, Vahîd, Nazîm, Nahîfî, Fennî, Mü'minzâde Hasîb, Mehmed Râsim, Hâkim, Müstakimzâde, Salâhî, Kânî, İbrahim Necâtî, Hassân Ahmed, Sıdkî, Hâlikî, Hüseyin Vassâf ve tesdis eden Zamîrî'nin kısa biyografilerinin yanı sıra, bahis konusu tahmislerin ve tesdisin transkripsiyonlu metni verilecektir.