Yakın Dönem Osmanlı Tarihinde Saruhan’da Rum Cemâatine Ait Harap Kilisenin İnşâsına İlişkin Arşiv Belgeleri
Abstract
İncelenen arşiv belgeleri Bâb-ı Âlî Hazîne-i Evrâkı’nda, İrâdât-ı Seniyye’ye Mahsûs Melfûfât Cedveli’nde kayıtlıdır. Belgelerin konusu/kapsamı, H. 8 Muharrem 1319 senesinde, Saruhan Sancağı mülhakātın- dan Karaoğlanlı Karyesinde, Rum Cemâatine mahsûs harap kilisenin yeniden inşâsı hakkında ruhsat itâsına dâir talepler ile Dâire-i Sadâret makamının Dîvân-ı Hümâyûn başkitâbetine hitaben yazdığı arz tezkiresi ve padişahın İrâde-i Seniyyesinin yazılmasıyla son bulan resmî yazışmalardır. Evrâklar kilisenin bulunduğu mahallin haritası, malzeme ve teknik bilgiler ile yapının plân ve görünüşlerine ait Keşif Defteri ve mimarî projelerden ibârettir. Araştırma, Osmanlı mimarlık tarihini arşiv belgeleri yönün- den -mimari, kültür ve sanat tarihi disiplinler arası metotlarla- incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Osmanlı mimarîsine dâir yazışma usûlleri, inşâ edilecek kiliseye ait malzeme bilgileri, döneminde kullanılan inşâ ve mimarlık terimleri, ölçü birimleri, bina için gereken mâliyet hesapları, projelerin çizim teknikleri, onaylanma ve ruhsat verilme süreci hakkında ayrıntılı bilgilerin incelenme- sini içerir. Çalışma, ilk defa bilim dünyasına tanıtılacak özgün bir konu olması ve Rum tebaaya tanınan dîni yapılaşma hak ve usullerini ele alması sebebiyle de kıymet arz etmektedir.