Göçmen Gönderilerinin Dış Ticaret Dengesi Üzerine Etkisi: Seçilmiş BDT Ülkeleri İçin Ampirik Bir İnceleme
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Çalışmak amacıyla gittiği ülkede bir yıldan daha uzun süre kalan göçmenlerinanavatanlarındaki ailelerine gönderdikleri para olarak tanımlanan göçmen havaleleri, gelişmekteolan ülkelerin önemli sermaye kaynaklarından biridir. IMF Ödemeler Dengesi ve UluslararasıYatırım Pozisyonu Klavuzu’nda (BPM6) “çalışanlara tazminat ve kişisel tasarruflar” olmak üzere ikiana bileşene ayrılan göçmen havalelerinin hacmi, 2000’li yıllarla birlikte ciddi artış kaydetmiştir.Göçmen gönderileri; doğrudan yabancı yatırım, dış borçlanma veya dış yardımlara kıyasla dahaistikrarlı bir yapıya sahip olmasından dolayı özellikle kronik dış açık sorunu yaşayan ülkelerin buaçığı finansmanında güvenilir bir kaynak olarak kabul edilmektedir. 2015 yılı Dünya Bankasıverilerine göre, dünya genelindeki yaklaşık 600 milyar $ göçmen gönderisinin yaklaşık %75’igelişmekte olan ülkelere doğru akmaktadır. En fazla göçmen gönderisi alan ülkeler Hindistan, Çin,Filipinler ve Meksika iken göçmen gönderilerinin GSYİH içindeki payı dikkate alındığındaKırgızistan, Nepal, Tacikistan ve Moldova gibi küçük ve yoksul ülkeler ilk sıralara yerleşmektedir.Bu çalışma göçmen gönderilerinin dış ticaret dengesi üzerine etkisini ileri panel veri analizteknikleri ile incelemekte ve ilgili literatüre ampirik açıdan katkı sağlamayı hedeflemektedir. Çalışmakapsamında Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi 6 ülkenin 2002-2016 dönemi verileri kullanılarakdış ticaret açıklarının finansmanında göçmen havalelerinin etkisi araştırılmıştır. İncelenen zamandilimi ve ülke seçimi, verilerin kesintisiz olması ve erişilebilirliği dikkate alınarak belirlenmiştir. Budoğrultuda öncelikle panelde yer alan ülkeler arasında yatay kesit bağımlılığının varlığı araştırılmışve yapılan analiz ile paneli oluşturan ülkeler arasında yatay kesit bağımsızlığı olduğu tespitedilmiştir. Bu bulguya dayanarak değişkenlerin durağanlık analizi ve uzun dönem katsayı tahminindebirinci nesil yöntemler kullanılmıştır. Pesaran, Shin ve Smith (1999) PMG (Pooled Mean Group)tahmincisi ile ulaşılan uzun dönem katsayılar göçmen gönderilerinin dış ticaret dengesiniAzerbaycan’da pozitif, Moldova ve Tacikistan’da negatif yönde etkilediğini göstermiştir.