Aydın vilayeti idâdî mektepleri
Abstract
Tanzimat’ın ilanına kadar sıbyan mektepleri, medreseler, saray içindeki Enderun Mektebi ve daha sonradan açılan Mühendishane-i Berri Hümayun ve Mühendishane-i Bahr-i Hümayun, Mekteb-i Tıbbiye ve Mekteb-i Harbiye eğitim hayatına yön veren okullardı. Bu okullardan en yaygın olanları sıbyan mektepleri ile medreselerdi. Ancak bu kurumlar inceleme, araştırma ve eleştiriden uzaklaştıkları için gelişmelere ayak uyduramayan ve yeniliklerin uygulanamadığı kurumlar haline gelmişlerdi. Tanzimat yöneticileri ise medreseleri ve sıbyan mekteplerini kaldırmaya cesaret edememişler ancak ıslah etmek ve onların yanında Avrupa tarzında öğretim yapan okullar açmakla yetinmişlerdir. Açılan bu eğitim kurumlarından en önemli ve yaygın olarak açılanları iptidaîler, rüştiyeler ve idâdîlerdir. İdâdîler bin haneden fazla olan yerleşim alanlarında kuruluyorlardı. Bu çerçevede Aydın vilayetinin sancak merkezlerinde de idâdî mektepleri açılmıştır. Aydın vilayeti ve sancaklarında açılan idâdî mektepleri çalışmamıza konu olup, bu çalışmada, idâdî mekteplerinin eğitim hayatına ne zaman girdikleri, nasıl bir öğretim kurumu oldukları, vilayet genelindeki idâdi mekteplerin açılışı, öğretim programları, öğretmen kadrosu ve öğrenci sayıları hakkında bilgiler verilmiştir.