Lösemi Ön Tanılı Yerli Sıtma Olgusu
No Thumbnail Available
Date
2023
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Sıtma, enfekte Anopheles cinsi dişi sivrisinekler ile bulaşan paraziter bir hastalıktır. İnsanları enfekte eden beş Plasmodium türü bulunmaktadır. Bu türlerden özellikle P.falciparum ve P.vivax insan sağlığı için büyük tehdit oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün 2014 yılı raporunda Türkiye’nin de dahil olduğu 16 ülkede yerli vaka görülmediği bildirilmiştir. Göç, seyahat ve yurt dışında çalışma nedeniyle yurt dışı kaynaklı sıtma vakaları import vaka olarak bildirilmektedir. Bu raporda, lösemi ön tanısı ile takip edilen importe olmayan bir sıtma olgusu sunulmuştur. İki haftadan beri devam eden ateş yüksekliği, baş ağrısı, üşüme-titreme, bulantı-kusma ve ishal şikayetleriyle bir sağlık kuruluşuna başvuran 14 yaşındaki kız hasta kan sayımında pansitopeni saptanması üzerine lösemi ön tanısı ile Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hafsa Sultan Hastanesi, Çocuk Hematoloji Bilim Dalına yönlendirilmiştir. Alınan detaylı anamnezde hastanın herhangi bir yurt dışı seyahat öyküsü bulunmadığı, ülke içindeyse Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde çalıştığı sırada soğuk algınlığı benzeri yakınmalar ile başvurduğu sağlık kuruluşlarında parasetamol, amoksisilin ve metaklopramid gibi ilaçlar kullandığı öğrenilmiştir. Pansitopeni etiyolojisine yönelik kemik iliği aspirasyonu da yapılan hastanın hem kemik iliği hem de periferik kan yaymalarında Plasmodium spp.’den şüphelenilerek tıbbi parazitoloji anabilim dalı laboratuvarında Giemsa boyalı kan yayması, hızlı tanı kiti ve Plasmodium spp. açısından kantitatif gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu [real-time quantative polymerase chain reaction (qRt-PCR)] analizleri yapılmıştır. Giemsa ile boyalı yayma preparatlarında bol miktarda P.vivax eritrositer formlarına ve gametositlerine rastlanılmış, hızlı tanı kiti ve qRt-PCR analizi ile tür tayini yapıldığında etkenin P.vivax olduğu saptanmıştır. Hastanın tedavisi için airalam (artemeter + lumefantrin) 2 x 4 tablet üç gün, primakin ise bir hafta sonra temin edilmiş ve 14 gün 1 x 2 tablet (1 x 15 mg) dozlarında verilerek hasta komplikasyonsuz bir şekilde taburcu edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana sıtma ile mücadele aralıksız olarak devam etmektedir. Ülkenin subtropikal bölgede yer alması, sıtma etkenini taşıyan Anopheles cinsi sivrisineklerin bulunması, göç yollarında bir kavşak olması, seyahatlerin yaygınlaşması, ülkeden yurt dışına çalışmaya giden çok sayıda insan olması ve en önemlisi iklim değişikliğine bağlı olarak sıcaklıkların artması nedeniyle başta sıtma olmak üzere tropikal hastalıklar büyük önem kazanmıştır. Bu nedenle sıtmanın ülke için önemini vurgulamak, ayrıca klinisyen ile laboratuvarların sıtma hastalığını ve Türkiye’de yerli sıtma bulaşının olabileceğinin farkındalığını arttırmak için bu olgu sunumunun önemli olduğu düşünülmüştür.