CENGİZ AYTMATOV’UN HİKÂYE VE ROMANLARINDA ÇEVRE DUYARLILIĞI
Abstract
Cengiz Aytmatov, eserlerinde tabiat âşığı bir yazar olarakkarşımıza çıkar. Bunda doğduğu coğrafyanın eşsiz tabiat güzelliklerinesahip olmasının da etkisi vardır. Onun eserleri, kronolojik olarakdeğerlendirildiğinde, tabiat-insan ilişkisinin, şahit olduğu siyasî vesosyal gelişmelerin de etkisiyle, zaman içinde değişen ve farklılaşan birbakış açısıyla işlediğini görürüz. Sovyet rejimine güvendiği ve inandığıdönemlerde, söz gelimi tarlaların makinelerle ekilip biçilmesi gibifaaliyetlerden hareketle tabiat, idealize edilerek verilir. “BeyazYağmur”, “İlk Öğretmenim” bu bakış açısıyla yazılmış eserlerdir. “DeveGözü” ve Elveda Gülsarı’da ise söz konusu idealizasyonda kırılmalarınyaşandığını görürüz. Tabiat katliamının daha da genişleyip siyasîemellerin bir odağı haline gelmesi, Gün Uzar Yüz Yıl Olur, Kader Ağı(Kıyamet) [Dişi Kurdun Rüyaları] ve Dağlar Devrildiğinde Ebedi Nişanlıeserlerinin ana temasını oluşturur. Aytmatov’u başarılı kılan, bütün busüreçleri ustaca kurgulayarak işlemesidir.