47'liler'in coğrafyasında kadın: Bir değişen Türkiye portresi1
Abstract
Bugüne kadar genellikle bir 12 Mart romanı olarak sınıflandırılanFüruzanın 47lileri söz konusu dönemin hikâyesini anlatırken aslındaTürkiyenin geçirdiği toplumsal değişimin sancılarına da dikkatçekmektedir. Romanın odağındaki 47liler neslini yaratan ama hikâyedearka planda kalan Cumhuriyet öncesi ve sonrası toplumsal yapı eserinfarklı bakış açılarından incelenmesini gerektirmektedir. Bu amaçla,romanın yeni(den) okuması olan bu çalışmada herkesin bildiği 12 Martmetni 47liler bir değişen Türkiye portresi olarak incelenmektedir.Bir kadın yazarın anlatısı olarak ön plana çıkan romanda bahsi geçendeğişim özellikle kadın karakterler Leylim nine, Nüveyre ve Emine ileonların coğrafya ve mekânla olan ilişkileri üzerinden ifade bulmaktadır.Leylim ninenin Karstan Erzuruma göç etmesi; Nüveyrenin geleneksel birköy evinden kasaba merkezindeki bir apartman dairesine taşınması,oradan da başkente transfer olması ve Eminenin öğrenci olarakİstanbulun siyasi ve entelektüel coğrafyasında kendi kimliğini bulması üçnesil boyunca Türkiyenin geçirdiği toplumsal ve siyasi değişimivurgulamaktadır. Böylece, 47lilerin 12 Mart romanı kimliğine bir demodernleşme süreci Türkiyesinin panoraması eklenmektedir.Makalenin dayandığı tarihsel analitik yaklaşım 47lilerin sadece bir12 Mart romanı olarak görülmesindeki eksikliği kapatmaktadır.Türkiyedeki kadın yazarların profili üzerine yürütülen, TÜBİTAK destekli,Türkiyede Kadın Edebiyatı ve Kadın Yazarların Profiline Dayalı Analitikİnceleme (KAYAPRO) projesinin parçası olan bu çalışma hem bu romanahem de dönemin Türk romanına teorisi ve analiziyle yeni yaklaşımların gerekliliğinin altını çizmeyi amaçlamaktadır.