YAŞAYAN İNSAN HAZİNELERİ PROGRAMININ SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Somut Olmayan Kültürel Miras [SOKÜM], “sözlü anlatımlar, sözlü gelenekler, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanat- ları geleneği gibi kültürel ürünleri ve üretim süreçlerini” kapsayan bir kavram olarak kullanılmakta- dır. UNESCO’nun 17 Ekim 2003 tarihinde kabul edilen Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nde belirtildiği gibi, “Somut Olmayan Kültürel Miras [SOKÜM], kültürel çeşitliliğin potası ve sürdürülebilir kalkınmanın güvencesi olarak önemini göz önünde tutarak” sözleşmeyi kabul eder. UNESCO’nun 2005 Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nde ise “kültürel çeşitlili- ğin, tercihlerin çeşitliliğini arttıran ve insani kapasiteler ile değerleri besleyen zengin ve çeşitli bir dün- ya yarattığının ve bu nedenle toplumlar, halklar ve uluslar için sürdürülebilir kalkınma için ana etkeni olduğu” vurgulanır. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 195 ülkenin kararı ve katkısı ile sözleşmeleri çerçevesinde faaliyetleri yönlendiren UNESCO, tüm dünyada insanlığın ortak kültürel mirasının be- lirlenmesi, belgelenmesi ve yaşatılması hedeflenen kültürel miras için farkındalık oluşturulması ve görünürlüğünün artırılmasına yönelik çalışmalar yapmaktadır. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Ko- runması Sözleşmesi çerçevesinde, “Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri” ve “Yaşayan İn- san Hazineleri Ulusal Envanteri” şeklinde iki liste oluşturulmuştur. Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında geleneğin aktarılmasını merkeze alan sözleşme gereği, geleneğin üreticisi, aktarıcısı ve taşıyıcısı olan ustaları belirlemek ve desteklemek amacıyla oluşturulan “Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri”ne Türkiye’de 2018 yılı itibariyle kayıtlı 30 usta bulunmaktadır. Bu makalede, Ya- şayan İnsan Hazineleri (YİH) Programı, kültürel çeşitlilik ve sürdürülebilir kalkınma perspektifinde ele alınarak, Türkiye’deki Yaşayan İnsan Hazineleri politikaları ve uygulamaları 2003 sözleşmesinin sürdürülebilirlik ilkesine uygunluğu bağlamında tartışılmaktadır. Yaşayan İnsan Hazineleri ile ilgili Türkiye’deki politika ve uygulamalar, dünyadaki Yaşayan İnsan Hazineleri politikaları ve uygulama- larıyla karşılaştırılmaktadır. Elde edilen verilere göre, Yaşayan İnsan Hazinelerini desteklemeye ve bu ustaların üreticisi, aktarıcısı ve taşıyıcısı olduğu geleneğin sürdürebilirliğini sağlamaya yönelik tespit ve önerilere yer verilecektir.