Browsing by Author "RAMAZAN UYKUR"

Now showing 1 - 3 of 3
  • No Thumbnail Available
    Item
    MUSUL ZENGİ ATABEGİ II. SEYFEDDİN GÂZİ’NİN , ATHENA BETİMLİ SİKKELERİ
    (2014) RAMAZAN UYKUR
    Bu makalede Musul Zengi atabegi II. Seyfeddin Gâzi'nin , Mardin Müzesi Envanterine kayıtlı, 575 yılında, el-Cezire ve Nesîbin (Nusaybin)'de basılmış bir grup sikkesi ele alınmıştır. Bu grubun özellikle üzerinde durulma nedeni sikkenin ön yüzünde yer alan Athena büstü örneklerinin, daha önce M.Ö. 3. yüzyılda basılan Antik Side kenti tetradrahmilerinde görülmesidir. Sikkenin arka yüz yazıtında ise melike ait unvan ve şecere bağlantıları ile dönemin halifesinin isminin geçiyor olması siyasal bağlantılara da işaret etmektedir. Zengiler, 12. ve 13. yüzyıllarda Halep ve Musul merkez olmak üzere el-Cezire Doğu Anadolu ve Suriye'de hüküm sürmüş olan bir atabegliktir. İlk hükümdarı İmadeddin Zengi'dir. 1169-70 yılına gelindiğinde ise Musul Zengi atabegi Mevdûd; öldükten sonra yerine oğlu II. Seyfeddin Gâzi geçmiştir. Böylece II. Seyfeddin Gâzi'nin Musul atabegliği dönemi başlamıştır. Seyfeddin Gâzi'nin sikkesinde yer bulan betim, -Athena- adalet, doğruluk ve bilgelik için savaşan bir tanrıçadır. Tasvirlerde genellikle başında miğfer, sol elinde ise ortasında Medusa başı bulunan bir kalkan tutar. Side Antik kentinde M.Ö. 3. yüzyıl sonunda basılan sikkelerin ön yüzündeki Athena, betimi ile Seyfeddin Gâzi'nin sikkesinin ön yüz Athena büstleri benzerdir. Seyfeddin Gâzi Musul'da ikamet ediyor olmasına rağmen Athena tipli sikkelerini el-Cezire ve Nesîbin'de bastırmıştır. Bu şehirlerin Artuklu egemenliğinde bulunan Hisn-ı Keyfa ve Mardin şehirlerine yakınlığı düşünüldüğünde, bölgede Artukluların Antik benzeri sikkelerine bir alternatif oluşturma çabası düşünülebilir. Unutulmamalıdır ki kardeşlik hukuku yanında, bölgedeki Türkmen devletleri arasında siyasal ve ekonomik bir yarış bütün hızıyla devam etmektedir. Seyfeddin Gâzi sikkelerini, ticari bir malzeme ve iletişim kaynaklarının kısıtlı olduğu Orta Çağ ortamında bir bilgi kaynağı ve propaganda aracı olarak kullanmıştır. Sikkesinde politik ve dinî propaganda yöntemlerine yer verdiği gibi, kendisini layık gördüğü unvanlarla kahraman ataları ile de özdeşleştirmiştir
  • No Thumbnail Available
    Item
    Yakın Dönem Osmanlı Tarihinde Saruhan’da Rum Cemâatine Ait Harap Kilisenin İnşâsına İlişkin Arşiv Belgeleri
    (2023) RAMAZAN UYKUR
    İncelenen arşiv belgeleri Bâb-ı Âlî Hazîne-i Evrâkı’nda, İrâdât-ı Seniyye’ye Mahsûs Melfûfât Cedveli’nde kayıtlıdır. Belgelerin konusu/kapsamı, H. 8 Muharrem 1319 senesinde, Saruhan Sancağı mülhakātın- dan Karaoğlanlı Karyesinde, Rum Cemâatine mahsûs harap kilisenin yeniden inşâsı hakkında ruhsat itâsına dâir talepler ile Dâire-i Sadâret makamının Dîvân-ı Hümâyûn başkitâbetine hitaben yazdığı arz tezkiresi ve padişahın İrâde-i Seniyyesinin yazılmasıyla son bulan resmî yazışmalardır. Evrâklar kilisenin bulunduğu mahallin haritası, malzeme ve teknik bilgiler ile yapının plân ve görünüşlerine ait Keşif Defteri ve mimarî projelerden ibârettir. Araştırma, Osmanlı mimarlık tarihini arşiv belgeleri yönün- den -mimari, kültür ve sanat tarihi disiplinler arası metotlarla- incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Osmanlı mimarîsine dâir yazışma usûlleri, inşâ edilecek kiliseye ait malzeme bilgileri, döneminde kullanılan inşâ ve mimarlık terimleri, ölçü birimleri, bina için gereken mâliyet hesapları, projelerin çizim teknikleri, onaylanma ve ruhsat verilme süreci hakkında ayrıntılı bilgilerin incelenme- sini içerir. Çalışma, ilk defa bilim dünyasına tanıtılacak özgün bir konu olması ve Rum tebaaya tanınan dîni yapılaşma hak ve usullerini ele alması sebebiyle de kıymet arz etmektedir.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Osmanlı Arşiv Belgelerinde Bilecik Osman Gazi Camii’nin Planları ve Yanında Inşası Istenen Medresenin Projeleri
    (2024) RAMAZAN UYKUR
    Bu makalede, Hüdâvendigâr Vilâyeti Valisi adına M 13 Eylül 1899 (H. Cumâde’l-ûlâ 1317/ R. 1 Eylül 1315) tarihinde yazılan tahrirat ile Bilecik’te Osman Gazi Camii’nin yanında bir medrese inşası hususlarına dair arşiv belgeleri incelenmiştir. Arşivdeki evraklarda yeni medresenin yeri ve konumu için hazırlanan belgelerle birlikte Osman Gazi Camii’ne ait detaylı bilgilere de ulaşılmıştır. Cami avlusunun yanında medrese için uygun bir mahal seçilerek Keşifnâme tanzim edilmiş ve içinde Osman Gazi Camii’nin harimi ve avlu planları ile avluda bulunan medrese odalarının çizimleri yer almıştır. Cami avlusunun yanında da yapılacak yeni medresenin giriş cephesi ile planının projeleri bulunmaktadır. Ayrıca belgelerde medresenin inşaatına dair malzeme bilgileri, maliyet hesapları, devrinin inşa teknolojisi, mimari terimler, ölçüm ve ağırlık birimleri hakkında kayıtlara rastlanmıştır. Günümüze camiden geriye duvarların bir bölümü ile minaresi gelebilmiştir. Eskişehir Müze Müdürlüğünce kalıntılarda gerçekleştirilen kazı çalışmalarının sonuçları belgelerle karşılaştırılmış ve tespitlerin arşiv planlarıyla uyumlu olduğu görülmüştür. Çalışmanın Osmanlı dönemi mimarlık tarihi bakımından önemli bir konunun aydınlanmasına katkı sağlayacağı ve sonraki çalışmalara temel teşkil edeceği düşünülmektedir.